Përgatituni për disa vite me nxehtësi edhe më rekordthyese që e shtyn Tokën
drejt ekstremeve më vdekjeprurëse, më të zjarrta dhe më të pakëndshme, parashikojnë dy nga agjencitë më të mira të motit në botë.
Ka një shans prej 80% që bota të thyejë një tjetër rekord vjetor të temperaturës në pesë vitet e ardhshme, dhe është edhe më e mundshme që bota të tejkalojë përsëri pragun ndërkombëtar të temperaturës së vendosur 10 vjet më parë, sipas një parashikimi pesëvjeçar të publikuar të mërkurën nga Organizata Botërore Meteorologjike dhe Zyra Meteorologjike e Mbretërisë së Bashkuar, sipas medias së huaj.
“Temperaturat mesatare globale më të larta mund të duken abstrakte, por në jetën reale përkthehen në një shans më të lartë për mot ekstrem: uragane më të forta, reshje më të forta, thatësira”, tha shkencëtarja e klimës në Universitetin Cornell, Natalie Mahowald, e cila nuk ishte pjesë e llogaritjeve, por tha se ato kishin kuptim.
Me çdo të dhjetën e një grade që bota ngrohet nga ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njeriu, “ne do të përjetojmë ngjarje me frekuencë më të lartë dhe më ekstreme (veçanërisht valë të nxehti, por edhe thatësira, përmbytje, zjarre dhe uragane/tajfune të përforcuara nga njeriu)”, i dërgoi me email Johan Rockstrom, drejtor i Institutit të Potsdamit për Kërkime mbi Ndikimin e Klimës në Gjermani. Ai nuk ishte pjesë e hulumtimit.
Për herë të parë ekziston gjithashtu një shans – megjithëse i vogël – që para fundit të dekadës, temperatura vjetore e botës të kalojë objektivin e marrëveshjes së klimës së Parisit për kufizimin e ngrohjes në 1.5 gradë Celsius dhe të arrijë një nivel më alarmues prej 2 gradë Celsius ngrohjeje që nga mesi i viteve 1800, thanë të dy agjencitë.
Ka një shans prej 86% që një nga pesë vitet e ardhshme të kalojë 1.5 gradë dhe një shans prej 70%, që pesë vitet në tërësi të jenë mesatarisht më shumë se ky moment historik global, menduan ata.
Projeksionet vijnë nga më shumë se 200 parashikime duke përdorur simulime kompjuterike të drejtuara nga 10 qendra globale shkencëtarësh.
Dhjetë vjet më parë, të njëjtat ekipe menduan se kishte një shans të ngjashëm të largët – rreth 1 përqind – që një nga vitet e ardhshme do të tejkalonte atë prag kritik prej 1.5 gradësh. Pastaj ndodhi vitin e kaluar.
Këtë vit, një temperaturë 2 gradë Celsius mbi vitin para-industrial hyn në ekuacion në një mënyrë të ngjashme, diçka që shefi i parashikimeve afatgjate të Zyrës Meteorologjike të Mbretërisë së Bashkuar, Adam Scaife, dhe shkencëtari i shkencës Leon Hermanson e quajtën “tronditëse”.
“Nuk është diçka që askush nuk dëshiron ta shohë, por kjo është ajo që shkenca po na thotë”, tha Hermanson.
Dy gradë ngrohje është pragu dytësor, ai që konsiderohet më pak i prirur të thyhet, i vendosur nga marrëveshja e Parisit e vitit 2015.
Teknikisht, edhe pse viti 2024 ishte 1.5 gradë Celsius më i ngrohtë se kohërat para-industriale, pragu i marrëveshjes së klimës së Parisit është për një periudhë kohore 20-vjeçare, kështu që nuk është tejkaluar. Duke marrë parasysh 10 vitet e fundit dhe duke parashikuar 10 vitet e ardhshme, bota tani është ndoshta rreth 1.4 gradë Celsius më e nxehtë që nga mesi i viteve 1800, vlerësoi drejtori i shërbimeve klimatike të Organizatës Botërore Meteorologjike, Chris Hewitt.
“Me pesë vitet e ardhshme që parashikohen të jenë mesatarisht më shumë se 1.5 gradë Celsius më të ngrohta se nivelet para-industriale, kjo do t’i vërë më shumë njerëz se kurrë në rrezik nga valë të rënda të nxehtësisë, duke sjellë më shumë vdekje dhe ndikime të rënda shëndetësore, përveç nëse njerëzit mund të mbrohen më mirë nga efektet e nxehtësisë. Gjithashtu, mund të presim zjarre më të rënda ndërsa atmosfera më e nxehtë than peizazhin”, tha Richard Betts, kreu i hulumtimit të ndikimeve klimatike në Zyrën Meteorologjike të Mbretërisë së Bashkuar dhe profesor në Universitetin e Exeter.
Akulli në Arktik – i cili do të vazhdojë të ngrohet 3.5 herë më shpejt se pjesa tjetër e botës – do të shkrihet dhe detet do të rriten më shpejt, tha Hewitt.
Ajo që tenton të ndodhë është që temperaturat globale të rriten si të hipësh në një shkallë lëvizëse, me cikle të përkohshme dhe natyrore të motit El Niño që veprojnë si kërcime lart ose poshtë në atë shkallë lëvizëse, thanë shkencëtarët. Por kohët e fundit, pas çdo rritjeje nga një El Niño, i cili shton ngrohjen në glob, planeti nuk ulet shumë, nëse bie fare.
“Temperaturat rekord bëhen menjëherë normaliteti i ri”, tha shkencëtari i klimës në Universitetin e Stanfordit, Rob Jackson.